Geschreven op 5 oktober 2015

Je kunt de krant niet openslaan of het nieuws niet aanzetten zonder geconfronteerd te worden met de vluchtelingen problematiek. Miljoenen vluchtelingen zijn op zoek naar een beter leven, veelal in Europa. Maar wanneer ben je vluchteling en waarom komen vluchtelingen niet per vliegtuig? Het antwoord op deze en nog een aantal andere vragen hebben wij voor je uitgezocht.

– Wanneer ben je een vluchteling?
In de VN-verklaring van de Rechten van de Mens wordt een vluchteling als volgt omschreven: “Elke persoon die uit gegronde vrees voor vervolging wegens zijn ras, godsdienst, nationaliteit, het behoren tot een bepaalde sociale groep of zijn politieke overtuiging, zich bevindt buiten het land waarvan hij de nationaliteit bezit, en die de bescherming van dat land niet kan of, uit hoofde van bovenbedoelde vrees, niet wil inroepen, of die, indien hij geen nationaliteit bezit en ten gevolge van bovenbedoelde gebeurtenissen verblijft buiten het land waar hij vroeger zijn gewone verblijfplaats had, daarheen niet kan of, uit hoofde van bovenbedoelde vrees, niet wil terugkeren. Indien een persoon meer dan één nationaliteit bezit, betekent de term „het land waarvan hij de nationaliteit bezit” elk van de landen waarvan hij de nationaliteit bezit. Een persoon wordt niet geacht van de bescherming van het land waarvan hij de nationaliteit bezit, verstoken te zijn, indien hij, zonder geldige redenen ingegeven door gegronde vrees, de bescherming van één van de landen waarvan hij de nationaliteit bezit, niet inroept.
Bovendien geldt als “vluchteling” elke persoon die krachtens de Regelingen van 12 mei 1926 en 30 juni 1928 of krachtens de Overeenkomsten van 28 oktober 1933 en 10 februari 1938, het Protocol van 14 september 1939 of het Statuut van de Internationale Vluchtelingenorganisatie als vluchteling werd beschouwd. Dit waren de regelingen die golden onder de Volkenbond. De bedoeling hiervan was dat personen die reeds voordien een vluchtelingstatus hadden, die niet door het verdrag uit 1951 zouden verliezen.

– Wat is het verschil tussen een asielzoeker en een vluchteling?
Iedereen die een asielaanvraag heeft ingediend kan als asielzoeker worden aangemerkt. Een vluchteling is iemand die voldoet aan de daarvoor geldende criteria uit artikel 1A van het verdrag van de Rechten van de Mens (vervolging op grond van politieke overtuiging, ras of behoren tot een sociale groep).

– Waar komen alle vluchtelingen vandaan?
Het overgrote deel van de vluchtelingen komen uit de volgende landen: Syrië, Afghanistan, Somalië, Soedan, Zuid-Soedan, Congo-KInshasa, Centraal Afrikaanse Republiek, Irak, Eritrea en Pakistan.

– Waarom willen de meeste vluchtelingen naar Duitsland?
Duitsland is verreweg de populairste bestemming onder vluchtelingen, in Europa tenminste. Want verreweg de meeste vluchtelingen zitten toch echt in Syrië, Libanon, Turkije en Jordanië. In 2014 kreeg Duitsland 200.000 vluchtelingen te verwerken. De schattingen voor 2015 variëren nu tussen de 800.000 en 1 miljoen vluchtelingen. De meest gehoorde redenen voor Duitsland als eindbestemming zijn de goede economische basis, familie die al in Duitsland verblijft en de oproep van de Duitse overheid dat de grenzen open is voor alle politieke vluchtelingen.

– Hoeveel vluchtelingen komen er waarschijnlijk naar Nederland?
In 2014 kreeg Nederland 24.500 asielaanvragen. Voor 2015 zal dit aantal waarschijnlijk rond de 35.000 liggen. In totaal leven er in Nederland rond de 200.000 tot 250.000 vluchtelingen.

– Waarom komen vluchtelingen niet per vliegtuig, dat is toch veiliger dan met de boot?
Vluchtelingen zouden zelf ook het liefst met een vliegtuig komen. Ze hebben daar ook recht op, maar de luchtvaartmaatschappijen krijgen boetes als zij economische migranten aan boord nemen. Omdat zij dit zelf niet kunnen verifiëren weigeren zij uit voorzorg iedereen zonder visum. Daarnaast draaien de vliegmaatschappijen op voor de terugreis kosten als de vluchtelingen worden geweigerd vanwege onjuiste documenten.

– Waarom vangen sommige Arabische landen geen vluchtelingen op?
De zes Golfstaten (Qatar, de Verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië, Koeweit, Oman en Bahrein) hebben nul plaatsen aangeboden voor Syrische vluchtelingen. Officieel kunnen Syriërs asiel aanvragen in een Golfstaat, maar volgens hulporganisatie Amnesty International leidt zo’n aanvraag in de praktijk bijna nooit tot succes. De reden waarom de golfstaten geen vluchtelingen opnemen zou te maken hebben met het cultuurverschil en de kans dat organisaties als ISIS de vluchtelingenstroom misbruiken om terroristen te smokkelen.

– Hoeveel vluchtelingen overleven de reis niet?
Het overgrote deel van de vluchtelingen die omkomt, verdrinkt op zee. Tot augustus van dit jaar kwamen er al minimaal 2.000 vluchtelingen om op zee. Het daadwerkelijke aantal zal waarschijnlijk veel hoger liggen omdat een deel van de slachtoffers onbekend is of nooit gevonden is.

– Wat kost de reis voor een vluchteling gemiddeld?
Dit is lastig te zeggen omdat het hier vrijwel altijd om illegaal transport gaat. Voor een reis van bijvoorbeeld Soedan naar de kust zou een bedrag van rond de 4500 euro nodig zijn. De reis daarna over zee rond de 1500 euro en nog eens 1500 euro extra voor de reis naar het noorden van Europa. Totaal zit men dan al gauw op 7500 euro. Dit is een schatting, want de daadwerkelijk betaalde bedragen liggen mijlenver uit elkaar.

– Vangen continenten als Australië en Amerika ook vluchtelingen op?
Ja, ook op deze continenten zijn verschillende landen die extra vluchtelingen gaan opnemen. Australië zal 12.000 extra vluchtelingen opnemen en de Verenigde Staten gaan de komende jaren 30.000 meer vluchtelingen opnemen. Daarnaast hebben ook Chili, Brazilië, Argentinië, Uruguay en Colombia aangegeven vluchtelingen te willen opvangen.